تانکر آب چیست؟
مخزن آب محفظه‌ای برای نگهداری آب و استفاده از آن در مصارف مختلف است. تانکر آب می‌تواند آب شرب و مصرف خانوار، آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی، آب غیر شرب، آب مورد نیاز صنایع و… را در خود نگهداری کند. این مخازن به شکل‌های گوناگون و متریال مختلف ساخته می‌شود تا پاسخگوی نیازها متنوع مصرف‌کنندگان باشد. در این مقاله از تانکر سازی تهران فلز به بررسی منبع آب و کاربردهای گسترده آن می‌پردازیم. در ادامه راهنمای خرید منبع آب را ارائه خواهیم نمود.
تاریخچه مخزن آب
ذخیره آب از گذشته‌های دور مورد توجه انسان بوده و انسان همواره برای ذخیره آب و دسترسی به آن تلاش نموده است. حفر قنات، ساخت آب انبارها و دیگر فعالیت‌های انسان در طول هزاران سال، نشانگر اهمیت این موضوع و تلاش‌های پی‌درپی انسان در طول تاریخ است.
استفاده از یک منبع آب برای مناطقی که به رودخانه و چشمه دسترسی نداشت، از اقدامات اولیه انسان‌ها برای تأسیس یک سکونتگاه جدید بود. این منابع به‌صورت چاه، قنات، آب انبار، ساخت حوضچه‌هایی در کوهستان و دیگر فعالیت‌هایی که متناسب با شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی ناحیه بود، صورت می‌گرفت.
اگرچه امروزه با افزایش امکانات و رشد شهرنشینی دیگر احتیاجی به آب انبار و قنات برای مصرف روزمره وجود ندارد، اما در بسیاری از کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، روستاها، مجتمع‌های تجاری، اداری و… هنوز احتیاج به ذخیره آب در یک ظرف بزرگ و بهداشتی وجود دارد. این ظروف همان مخزن آب یا تانکر آب است که آب را به‌صورت مدرن ذخیره می‌کند.
کاربردهای مخزن آب
ما امروزه در همه‌جا شیرهای آب را می‌بینیم که آب سالم و بهداشتی از آن خارج می‌شود؛ اما در بسیاری از موارد، این آب به شبکه توزیع آب شهری متصل نیست. بلکه سرچشمه آن، مخزنی آبی است که معمولاً در یک ارتفاع قرار دارد.
منبع آب در بسیاری از اماکن استفاده می‌شود که ما از آن بی‌اطلاعیم. این کاربردها ممکن است یکی از این موارد باشد:
- ذخیره آب برای آبیاری باغ و مزارع کشاورزی
- تأمین آب مورد نیاز پرورش دام و طیور
- تأمین آب مصرفی برخی مناطق مسکونی که به لوله‌کشی شهری دسترسی ندارند.
- افزایش فشار آب در مناطق مسکونی
- تأمین آب مورد نیاز پروژه‌های ساختمانی و عمرانی
- استفاده در آتش‌نشانی
- استفاده در صنایع غذایی
- ذخیره آب مورد نیاز در صنایع دارویی و بهداشتی
- استفاده در صنایع فولاد، پتروشیمی، لوازم خانگی و…
- استفاده در تصفیه و مدیریت فاضلاب
- تصفیه آب شهری با مخازن بسیار بزرگ
- انتقال فوری و ضروری آب به مناطق حادثه دیده نظیر مناطق زلزله‌زده
بنابراین حتی اگر از آب لوله‌کشی شهری استفاده می‌کنید، حتماً این آب پیش از رسیدن به لوله‌های منزل شما، توسط سازمان آب در تانکرهای غول‌پیکر تصفیه شده است. از این رو می‌توان گفت کاربرد منبع آب بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنید.
انواع منبع آب از نظر مکان قرارگیری
تانکر آب را در مکان‌های مختلفی می‌توان قرار داد. این مکان‌ها را نوع کاربری و میزان حجم آب تعیین می‌کند. برای مثال اگر در یک پروژه عمرانی هستید و می‌خواهید از مخزن آب استفاده کنید، می‌توانید از مخزن هوایی استفاده کنید؛ اما اگر می‌خواهید به مناطق زلزله‌زده آب شرب بفرستید، باید از یک تانکر ماشینی کمک بگیرید.
لیست انواع مخزن آب را در ادامه می‌بینید:
- تانکر هوایی
- تانکر زمینی
- مخزن زیرزمینی
- تانکر ماشینی
- تانکر چرخ دار
بیایید نگاهی کوتاه به هر یک از این مخازن بیندازیم.
۱. تانکر هوایی
مخزن آب هوایی می‌تواند فشار خوبی برای توزیع آب تولید کند. این تانکر که با کمک پایه‌های فولادی در ارتفاع قرار می‌گیرد، نیاز به لوله‌کشی زیاد و سیستم پمپاژ آب برای پر کردن تانکر دارد. ظرفیت این تانکرها تا ۲۵۰۰۰۰ لیتر را نیز در برمی‌گیرد. جنس ماده اولیه برای ساخت تانکر آب هوایی می‌تواند موادی نظیر پلی اتیلن، فایبرگلاس، فولاد ضدزنگ و کامپوزیت باشد. بزرگ‌ترین مزیت این تانکر، تأمین عالی فشار آب است. از معایب آن می‌توان به هزینه بالا برای ساخت پایه‌های آن نام برد.
۲. تانکر زمینی
مخزن آب زمینی دارای اشکال مختلفی است که قرارگیری آن را در مکان‌های مختلف امکان‌پذیر می‌نماید. این تانکر در ابعاد و ظرفیت‌های مختلفی ساخته می‌شود. از یک تانکر آب ۷۰ لیتری تا تانکرهای غول‌پیکر چندصدهزار لیتری. هرچند که تانکر زمینی را از متریال مختلف می‌سازند، اما شاید بتوان گفت بهترین ماده اولیه برای ساخت آن، پلیمرهایی نظیر پلی اتیلن و پلی پروپیلن است.
۳. مخزن زیرزمینی
چنانچه به یک تانکر آب با حجم فوق‌العاده زیاد احتیاج دارید اما با کمبود فضا برای نصب آن مواجه هستید، مخزن آب زیرزمینی یک گزینه عالی و پرکاربرد خواهد بود. این تانکر در زیر زمین دفن می‌شود و نگرانی بابت کمبود فضا را از بین می‌برد. با این حال برای تأمین فشار آب و توزیع آن به شبکه آب‌رسانی، نیاز به تأمین پمپ خواهید داشت. از این تانکر برای مدیریت فاضلاب نیز استفاده می‌کنند که به آن سپتیک تانک می‌گویند.
۴. تانکر ماشینی
اگر می‌خواهید آب را به جایی انتقال دهید که کیلومترها از شما فاصله دارد، می‌توانید از مخزن آب ماشینی یا تانکر حمل آب استفاده کنید. این نوع مخزن آب با دارا بودن استانداردهای بهداشتی و ایمنی، می‌تواند آب را بین استان‌ها و حتی بین کشورهای مختلف جابه‌جا کند.
۵. تانکر چرخ دار
مخزن آب چرخ دار برای جابه‌جایی آب در مسافت‌های کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تانکر می‌تواند آب مورد نیاز برای دامداری‌ها، مرغداری‌ها، زمین‌های کشاورزی و مواردی از این دست را به محل مورد نظر منتقل کند.
ساختار تانکر چرخ دار به این صورت است که تانکر بر روی یک شاسی با دو یا چهار چرخ مقاوم به محیط‌های کوهستانی متصل می‌شود. نوع چرخ‌ها متناسب با حجم مخزن است. حجم این مخازن معمولاً بین ۱۰۰۰ تا ۶۰۰۰ لیتر است.
پیش از خرید و یا سفارش مخزن آب باید تمامی موارد مربوط به آن را بررسی کنید. همچنین می‌توانید با سازندگان، فروشندگان و افراد متخصص برای تهیه یک منبع آب مناسب مشورت نمایید. متخصصان تانکر سازی تهران فلز به‌صورت کاملاً رایگان این مشورت را در اختیار شما قرار می‌دهند.
انواع مخزن آب از نظر جنس بدنه
آب به‌طور معمول یک مایع خنثی است؛ بنابراین می‌توان طیف وسیعی از مواد اولیه را برای ساخت مخزن آب به کار گرفت. تنها نکته قابل توجه این است که تانکر آب باید در مقابل رطوبت مقاومت داشته باشد تا دچار خوردگی و زنگ‌زدگی نگردد. همچنین اگر منبع آب را برای ذخیره آب شرب خریداری می‌کند، باید بررسی کنید که تانکر تأییدیه مربوط به سازمان بهداشت را دارا باشد.
انواع مخزن آب بر اساس جنس بدنه عبارت است از:
- تانکر استنلس استیل
- مخزن آب پلی اتیلن
- تانکر آب پلی پروپیلن
- تانکر آب فایبرگلاس
- مخزن آب کامپوزیت
- منبع آب بالشتی تاشو
- منبع آب گالوانیزه
- مخزن آب بتنی
در ادامه به‌طور مختصر هر یک از این مخازن را بررسی می‌کنیم.
۱. تانکر استنلس استیل
تانکر آب استیل یکی از محبوب‌ترین تانکرها برای ذخیره آب است. این تانکر کیفیت آب را به‌خوبی حفظ می‌کند و از نظر بهداشتی بسیار مورد تائید است. تمیز کردن این تانکر بسیار راحت است. با این وجود هزینه ساخت و نگهداری از آن‌ها زیاد است و ممکن است برای بسیاری از مصرف‌کنندگان مقرون‌به‌صرفه نباشد.
۲. مخزن آب پلی اتیلن
مخزن آب پلی اتیلن یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین مخازن برای ذخیره آب است. این تانکرها را به‌صورت تک لایه، دولایه، سه لایه و چهار لایه می‌سازند. افزایش تعداد لایه‌ها به مقاومت منبع آب در شرایط مختلف کمک می‌کند. منبع آب پلی اتیلن مزایای بسیار زیادی دارد که برخی از آن‌ها عبارت است از:
- قیمت و هزینه مقرون‌به‌صرفه
- وزن کم
- جابه‌جایی آسان
- نصب راحت
- مقاوم در برابر اشعه فرابنفش
- طول عمر بالا
- تحمل دمایی زیاد
مجموع این مزایا باعث شده بسیاری از مخازن زمینی را از پلی اتیلن بسازند.
پیشنهاد مطالعه: مقاله نصب مخزن آب: راهنمای جامع نصب منبع آب
۳. تانکر آب پلی پروپیلن
این پلیمر بسیار شبیه به پلی اتیلن است و تفاوت‌های کمی با آن دارد. از این رو می‌توان بسیاری از مزایای این دو را مشترک در نظر گرفت. با این تفاوت که تانکر پلی اتیلن قیمت پایین‌تری دارد. همچنین مخزن آب پلی پروپیلن بسیار سبک است.
۴. تانکر آب فایبرگلاس
مخزن آب فایبرگلاس نوع دیگری از منبع آب است که دوام و استحکام بسیار بالایی دارد. این تانکر در برابر خوردگی مقاوم است و دارای عایق دمایی است. وزن سبک، قابلیت جابه‌جایی آسان، مقاومت در برابر نور خورشید، عدم رشد باکتری و جلبک و همچنین زیبایی از دیگر مزیت‌های این منبع است.
۵. مخزن آب کامپوزیت
کامپوزیت یک ماده بسیار سبک و بسیار مقاوم است که می‌تواند بیش از ۵۰ سال طول عمر داشته باشد. مخزن آب کامپوزیت می‌تواند بازه دمایی بین ۴۵+ تا ۵۰- درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. حمل این تانکرهای بهداشتی بسیار آسان است و در مقابل خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بالایی دارد؛ اما این مخازن قیمت بالایی دارند.
۶. منبع آب بالشتی تاشو
مخزن آب تاشو قابل حمل است و به‌راحتی می‌توان آن را نصب نمود. با این وجود طول عمر آن‌ها بسیار کوتاه است و به‌سختی می‌توان آن را تمیز کرد. این نوع تانکر آب در موقعیت‌های به‌خصوص کاربرد دارد.
۷. منبع آب گالوانیزه
شاید نام تانکر آب گالوانیزه را زیاد شنیده باشید. این تانکرها نیاز به نگهداری کمی دارند و قیمت آن‌ها نیز به‌صرفه است. طول عمر بالا، مقاومت خوب، بررسی آسان، نظافت راحت و جلوگیری از ورود نور به تانکر، از ویژگی‌های مخزن آب گالوانیزه است. با این وجود شاید این تانکرها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشند.
۸. مخزن آب بتنی
استفاده از بتن در ساخت منبع آب می‌تواند یک گزینه ضد حریق و مقاوم ارائه دهد. با این حال آب ذخیره شده در آن ممکن است برای مصارف بهداشتی چندان قابل استفاده نباشد. از طرفی هزینه ساخت آن ممکن است بالا باشد. علاوه بر این تانکر بتنی را نمی‌توان جابه‌جا نمود.
تمامی این تانکرها می‌توانند آب را در خود نگهداری کنند؛ اما برخی از آن‌ها در شرایط خاصی کار می‌کنند و لازم است پیش از سفارش و یا خرید، در مورد آن‌ها با سازندگان مشورت کنید. علاوه بر این هر یک از مواردی که معرفی نمودیم، دارای مزایا و معایبی است که لازم می‌دارد پیش از خرید، این مزایا و معایب را به‌طور کامل بررسی نمایید تا بتوانید موردی را انتخاب کنید که بیشترین مطابقت را با نیازهای شما دارد.
انواع تانکر آب از نظر شکل ظاهری
شکل ظاهری مخزن آب، قرارگیری آن در مکان‌های مختلف را میسر می‌کند. برای مثال اگر با کمبود فضا مواجه هستید، می‌توانید از یک مخزن زیر پله، مکعبی و یا مخزن زیرزمینی استفاده کنید. منبع زیر پله برای تانکرهایی با حجم کم و تانکر زیرزمینی برای تانکرهایی با حجم بسیار زیاد قابل استفاده است. این تنوع بی‌نظیر مصرف‌کننده را از بن‌بست نجات می‌دهد.
انواع تانکر آب بر اساس شکل ظاهری عبارت است از:
- افقی: منبع آب افقی برای ذخیره آب شرب در ساختمان‌ها کاربرد دارد و از جنس پلی اتیلن است.
- عمودی: تانکر آب عمودی نیز پلی اتیلنی است و برای مکان‌هایی قابل استفاده است که از نظر ارتفاع محدودیتی ندارند.
- مکعبی: اگر با کمبود فضا مواجه هستید، یکی از گزینه‌های مناسب، استفاده از مخزن آب مکعبی است.
- آسان رو: برای راهروها و فضاهای دارای محدودیت، می‌توان از منبع آب آسان رو بهره گرفت.
- زیر پله: منبع آب زیر پله یک تانکر خانگی است و برای استفاده بهینه از مکان به کار می‌رود.
- بیضی: تانکر آب بیضی نمونه‌ای از تانکرهای افقی است.
- انبساط: از مخزن آب انبساط برای متعادل نمودن بار اضافی آب گرم و جبران کاهش فشار آب در سیستم گرمایش مرکزی استفاده می‌کنند.
- مخروطی یا قیفی: این تانکر بیشتر برای مایعات با گران‌روی بالا قابل استفاده است تا تخلیه را آسان‌تر کند. با این وجود در برخی موارد می‌توان از آن برای ذخیره آب نیز استفاده نمود.
- اتوکلاو: ساختمان‌هایی که ارتفاع زیادی دارند معمولاً در انتقال آب به طبقه‌های بالاتر دچار مشکل می‌شوند. برای توزیع آب به طبقه‌های بالا می‌توانند از این مخزن اتوکلاو استفاده کنند. برای نصب این تانکر نیاز به متخصصین مربوطه خواهید داشت؛ زیرا نصب آن پیچیده است.
علاوه بر شکل ظاهری، این تانکرها می‌توانند در تعداد لایه‌ها نیز متفاوت باشند. از این رو مخزن آب را به‌صورت
- تک لایه
- دو لایه
- سه لایه
- چهار لایه
می‌سازند. هر چه تعداد لایه‌ها بیشتر باشد مقاومت تانکر آب در برابر عوامل آسیب‌زا بیشتر خواهد بود.
ظرفیت و حجم مخزن آب
ظرفیت و حجم مخزن آب را مصرف‌کنندگان آن تعیین می‌کنند. برای مثال اگر شما یکی از ساکنان یک آپارتمان هستید و می‌خواهید برای افزایش فشار آب یک مخزن در پشت‌بام نصب کنید، ظرفیت ۱۰۰۰ لیتر کفایت می‌کند؛ اما اگر صاحب یک کسب‌وکار بزرگ هستید که روزانه به چندین هزار لیتر برای کارخانه یا صنعت خود نیاز دارید، باید به ظرفیت‌های بالاتری فکر کنید.
به‌طور کلی مخازن آب ظرفیت‌های مختلف دارند که می‌توانید بر اساس نیاز خود آن‌ها را سفارشی‌سازی کنید. ظرفیت‌های ۵۰۰ لیتر، ۱۰۰۰ لیتر، ۲۰۰۰ لیتر، ۳۰۰۰ لیتر، ۴۰۰۰ لیتر و بالاتر و حتی ۱۰۰۰۰۰ لیتر و یک میلیون لیتر وجود دارند که شما می‌توانید از آن‌ها استفاده نمایید.
تانکرهای هوایی و تانکرهای زیرزمینی ظرفیت‌های بسیار بزرگ را در خود جای می‌دهند. برای مثال شما می‌توانید یک تانکر زیرزمینی آب ۱۵۰۰۰۰ لیتری سفارش دهید. یا یک تانکر هوایی ۲۰۰۰۰۰ لیتری. این بستگی به نیاز شما دارد.
ویژگی‌های منبع آب شرب
برای اینکه یک تانکر بتواند آب را بدون آسیب ذخیره کند، لازم است ویژگی‌هایی داشته باشد. این ویژگی‌ها نگهداری خود تانکر را هم تحت تأثیر قرار می‌دهند. ویژگی‌های لازم برای یک مخزن آب عبارت است از:
- مزه آب شرب را تغییر ندهد
- باعث ایجاد بوی بد در آب نشود
- جلبک نزند
- در برابر تابش اشعه فرابنفش مقاوم باشد
- از نظر بهداشتی استاندارد باشد
- قابل تمیز کردن باشد تا در صورت ایجاد رسوب در آن بتوان آن را تمیز نمود
- با آب واکنش ندهد
اگر تانکری این ویژگی‌ها را ندارد، نمی‌توان از آن به‌عنوان مخزن آب شرب استفاده نمود.
نکات مهم پیش از خرید منبع آب
اگر قصد خرید مخزن آب یا سفارش آن را دارید، پیش از اقدام لازم است نکاتی را بررسی کنید. این نکات که بر قیمت، نحوه نگهداری و نحوه استفاده از تانکر آب تأثیرگذار است، عبارت است از:
- ظرفیت تانکر و میزان آبی که می‌خواهید ذخیره کنید
- کیفیت و سلامت آب
- نوع آب (شرب، غیر شرب، کشاورزی، صنعتی)
- میزان فشار آب
- جنس بدنه مخزن
- ویژگی‌های بهداشتی
- استانداردهای لازم
- ضمانت کالا
- قیمت و هزینه‌های جانبی
- مهارت و تجربه سازنده
شاید برخی از گزینه‌های معرفی شده در این بخش از نظر شما غیرضروری باشد؛ اما باید توجه کنید که تمامی این موارد در نحوه قیمت‌گذاری، نگهداری، تعمیر، کیفیت آب، هزینه‌های آتی و مواردی از این دست تأثیرگذار خواهند بود؛ بنابراین بهتر است پیش از خرید آن‌ها را بررسی کنید تا در آینده دچار مشکل نشوید.
عوامل مؤثر بر قیمت مخزن آب
قیمت مخزن آب یکی از پارامترهای مهم در خرید تانکر آب است؛ اما این پارامتر خود دارای مؤلفه‌هایی است که در تعیین قیمت نهایی مؤثر است. عوامل مهم و مؤثر بر قیمت تانکر آب عبارت است از:
- ظرفیت و حجم تانکر
- جنس بدنه و مواد اولیه
- کیفیت مواد اولیه
- نوع گرید ورق
- ضخامت تانکر
- تعداد لایه‌ها
- نحوه ساخت و تولید
- مکان قرارگیری
- تجهیزات و لوازم جانبی تانکر
- نوسانات ارز
- تجربه و مهارت تانکر سازی
- خرید باواسطه یا بدون واسطه
بنابراین در هنگام استعلام قیمت باید همه این ویژگی‌ها به‌طور کامل بررسی گردد تا قیمت‌گذاری صحیح صورت بگیرد. نکته مهم در تعیین قیمت نهایی، خرید باواسطه یا بدون واسطه است که متأسفانه قیمت را در محدوده زیادی تغییر می‌دهد.
اگر قصد خرید یک تانکر کوچک را دارید، این مسئله چندان حائز اهمیت نیست؛ اما در صورتی که می‌خواهید یک تانکر با حجم بالا خریداری کنید، واسطه‌ها می‌توانند قیمت کاذبی به شما ارائه دهند؛ بنابراین بهتر است در چنین مواردی حتماً با تانکر سازی تماس بگیرید و خریدی بدون واسطه انجام دهید.
جمع‌بندی و سخن پایانی
مخزن آب یکی از پرکاربردترین مخازن است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تانکرها در تأمین و انتقال آب شرب، آب مصرفی صنایع مختلف، آتش‌نشانی، تصفیه آب، مدیریت فاضلاب، بهبود عملکرد سیستم توزیع و دیگر استفاده‌ها کاربرد دارند. تانکر آب انواع مختلفی دارد که به‌صورت زمینی، هوایی، ماشینی، زیرزمینی و چرخ دار موجود هستند. برای خرید منبع آب لازم است حتماً با افراد متخصص مشورت کنید. جهت دریافت مشاوره رایگان می‌توانید با تانکر سازی تهران فلز تماس بگیرید.